Van Ferit Melen Havalimanı’nın bakım için tamamen kapatılması turizm sektörünü olumsuz etkiledi. Turizmciler bu durumdan nasıl etkilendiklerini anlatarak, bakım süresinin uzaması halinde sektörel anlamda ciddi kayıpların yaşanacağını ifade etti.
Van Ferit Melen Havalimanı pist bakım çalışmaları nedeniyle 5 Eylül itibariyle tamamen uçuşlara kapatıldı. Van’dan yapılan uçuşlara alternatif olarak ise Muş ve Ağrı gibi çevre illerden uçuşlar sağlanıyor. 5 Aralık 2025’e kadar yenileme çalışmaları nedeniyle kapalı kalacak havalimanı kentin turizmini de olumsuz etkiledi.
Türkiye’nin en doğusunda bulunan ve sınır kentlerinden biri olan Van, ülke turizmi açısından da önemli bir destinasyon. Öyle ki ülkenin en büyük gölüne sahip ve bu göl içinde üç önemli adayı saklıyor. Doğal güzellikleriyle adeta görenleri büyüyen Van hem iç pazardan hem de dış pazardan her yıl yüzlerce turist ağırlıyor.
2019’dan bugüne aynı sorun devam ediyor
Van’da 2019’da başlatılan havalimanı genişletme çalışmalarının ardından sefer sayılarında yapılan değişiklik ve uçak biletlerindeki fiyat artışı 2024’e kadar büyük mağduriyetler yarattı. 2025 itibariyle sefer sayılarındaki düşüklük devam ederken 15 Mayıs-5 Eylül aralığında kısmi kapanmaya gidilirken, 5 Eylül-5 Aralık aralığında ise tamamen kapanma kararı verildi.
Havalimanının kapanmasından kaynaklı en çok mağdur olan sektörlerin başında gelen turizm sektörü ise bu durumun yansımalarını VanHaber.tr’ye anlattı.
“Van can damarından mahrum kaldı”
Van’da uzun yıllardır turizm sektöründe çalışmalar yürüten turizmci Murat Beyaz, havalimanının kentin can damarı olduğunu vurgulayarak, “Van o can damarından mahrum kaldı. Tabii bu beklenen bir şeydi. Biz beklediğimiz bir sürece girmiş olduk. Daha önce bu durumla karşılaşmamak için uyarılarda bulunarak Van’ın ikinci bir piste ihtiyacı olduğunu belirttik. Şu an tadilat aşaması devam ediyor. Kısmet olursa 6 Aralık’ta tekrar uçaklarımız inmeye başlayacak. Lakin 3-5 sene sonra aynı sıkıntıyı tekrar yaşayacağız. Yani o pist kullanıldıkça yıpranmalar olacak, deformeler olacağı için dolayısıyla tekrar bir bakıma ihtiyaç olacak. 3-5 sene sonra biz yine o sancıyı yaşayacağız. Yani ikinci bir pist ya da yeni bir havalimanı aslında bizim ihtiyacımız olan şey,” dedi.
“Van Ferit Melen Havalimanı 3 milyon insana hitap ediyor”
Beyaz, “Van gibi bir yere gerçekten haksızlık yapılıyor. Bir milyonu aşkın nüfusumuz var. Dışarıdan gelen insanlar var, İran’dan ve iç pazardan turistler geliyor. Aslında Van havalimanı neredeyse 3 milyona hitap eden bir yer. Kritik bir noktada. 2025 yılı belki de son on yılın en düşük turizm sezonuydu. Üç aylık kısıtlı dönemde de insanlar tercih etmediler, gelmediler. Ve en nihayetinde işte 5 Eylül’den itibaren de tamamen kapalı. Yani şehirdeki turistik faaliyetler durdu,” şeklinde ifade etti.
Rehberler, âdeta gurbetçilere döndüler
Beyaz, sözlerine şöyle devam etti: “Şu an sistemlere de girdiğinizde Van için en erken 6 Aralık’ta bilet alabiliyorsunuz. Bitmemesi gibi bir şey söz konusu olmayacak. Lakin sezon bitmiş olacak. Van’da 60 civarında rehberimiz var. Bunların da büyük çoğunluğu bu maalesef ki dışarıya gidiyor. Ya bir biz kendi memleketimizde tur yapamadığımız için dışarıya gidiyoruz. Kendi memleketimize getiremediğimiz turist orayı tercih ediyor. Bir biz de mecburen oraya gidiyoruz. Bir nevi gurbetçi gibi yaşıyoruz.”
Sahipsiz memleket Van
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan TÜRSAB Doğu Anadolu Bölgesel Yürütme Kurulu Başkanı Cevdet Özgökçe, “Hiç Antalya havaalanının kapandığını duydunuz mu? Şimdi özellikle desem olmayacak ama sahipsizlikten oluyor bunlar. Yani memleketin sahibi yok. Antalya havaalanı kapanırsa Türkiye turizmine büyük zarar gelir. Antalya’da da bu rutin çalışmalar kısıtlama getirilmeden yapılıyor. Diğer havalimanlarında da aynı şekilde,” dedi.
“Bu yıl iç pazardan turist alamadık”
Özgökçe, “2024 yılında İran’dan Van’a gelen turist sayısı 1 buçuk milyondu. Şu an İran’dan Van’a gelen turist sayısı 3 yüz 80 bin. Yani beşte bir oranında azalma olmuş. Bunun en büyük sebebi de Van Ferit Melen havaalanının kapalı olması. Çünkü İranlı turistler buraya gelip bir gün, iki gün konakladıktan sonra metropollere gidiyordu. Bu yıl iç pazardan hiç turist alamadık desek yeridir. Hatta pandemiden bu yana alamıyoruz. Uçak sefer sayılarımız çok azaldı. 2019 yılında 24 uçağımız vardı. Önce 11’e daha sonra 8’e düştü. Haliyle buradaki halka bile yetecek sayıda uçak yok,” şeklinde konuştu.
Turizm, elli iş kolunu etkiliyor
Özgökçe, devamında şunları kaydetti: “Bizi tur operasyonlarını yaparken 50 küsur esnafla direkt temasa geçiyoruz. Yani saysak bugün belki akıllara ziyan esnafla bizim müşteri kitlemiz direkt temasa geçiyor. Hiçbir sektörde hiçbir pazarda böyle büyük oranda bir çarpan yoktur. Yani köy görünümlü bir şehiriz. Neresinde tutarsan bu şehir bu kent elinde kalır. Böyle devam ederse birçok insan, esnaf, tüccar top atacak. Çeki senedi ödenemeyecek. Van’ın şu an tek gelir kaynağı turizm. Ama olmayan turizm, azalan turizm, biten turizm. Van halkı bunun gerçekten farkında değil.”
Misafir sayısı geçen yıla oranla düştü
Özgökçe’nin ardından turizm sektörüne dair değerlendirmelerde bulunan Van Otelciler ve Turizmciler Derneği (VANOTED) Başkanı Çetin Demirhan, “Bu yıl havalimanı açıkken de turist sayımız oldukça düşüktü. Doluluk oranı yüzde 30-35 oranındaydı. Uçak seferleri olduğu zaman firmalar geliyordu, etkinlikler ve organizasyonlar vardı. Şu anda durum oldukça kötü. Çünkü havalimanının kapanması geçen yıla oranla misafir sayısında yüzde 50-60 oranında bir düşüş yaşattı,” dedi.
“Rezervasyonlar iptal edildi”
Demirhan bu yıl rezervasyonların büyük oranda iptal edildiğini belirterek, “Yani şöyle düşünün bir uçakla Muş’a iniyorsunuz. 5 saatte oradan buraya yolculuk yapıyorsunuz. Yani insanlar böyle bir şeyi tercih etmiyor. Aslında bu Van’a yapılan haksızlık bir başka alternatif ya da çözüm yolu bulunabilirdi. Veya başka bir pist olabilirdi. Fakat şöyle bir şey var, Van sahipsiz ve bunu daha önce de dile getirdik. Kapanmadan üç ay önce de yetkililerle konuştuk. Van’ın tek geçim kaynağı turizm. Eskiden hayvancılık vardı ama şu an o da yok. Turizm dışında hiçbir şey yok. Ve maalesef bunu da her sene kaybediyoruz. Şimdi kentte sadece karayoluyla gelen turistler var,” şeklinde ifade etti.
“Çalışanlar işten çıkarılıyor”
Demirhan, “İnsanlar mecburi olmadığı sürece Van’a gelmiyor bu süreçte. Yani ulaşımın olmadığı yere insanların turizm amaçlı gitmesi mümkün değil. Bir şehire, bir ülkeye ne kadar ulaşım varsa turizm açısından olumludur. Örneğin Tahran’dan Van’a gelen trenin şöyle Van Gölü havzasının kenarında dolaşıp Van’a gelmesi farklı bir hava katmaz mıydı? Ama bunları konuşmak yerine otelciler birçok çalışanını işten çıkarmak zorunda kalıyor. Gelip geçici yöneticilerle değil kentin gerçek sahipleriyle bu kenti çözmemiz lazım,” dedi.
Büşra Taman/VanHaber.tr
