Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye’de kadına yönelik şiddetin boyutlarını ortaya koyan 2024 yılı “Türkiye Kadına Yönelik Şiddet Araştırması”nı ilk kez kamuoyuyla paylaştı. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı adına TÜBİTAK 1007 Programı kapsamında Marmara Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen araştırma, 15-59 yaş grubundaki 18 bin 275 kadınla yapılan yüz yüze görüşmelere dayanıyor.
BirGün’de yer alan habere göre araştırmada, Türkiye’de kadınların yüzde 28,2’si psikolojik, yüzde 18,3’ü ekonomik, yüzde 12,8’i fiziksel ve yüzde 0,9’u cinsel şiddete maruz kaldı. Kadınların önemli bir bölümü birden fazla şiddet türüyle karşı karşıya kaldığını belirtti.
Boşanan kadınlarda oran çok yüksek
Araştırma, medeni durumun şiddet oranlarını ciddi şekilde etkilediğini ortaya koydu. Boşanan kadınların yüzde 62,1’i psikolojik, yüzde 42,5’i ekonomik, yüzde 41,5’i fiziksel şiddet gördü. Evli kadınlarda bu oranlar sırasıyla yüzde 26,4, yüzde 19,9 ve yüzde 11,6 oldu. Daha önce hiç evlenmeyen kadınların ise yüzde 25,7’si psikolojik, yüzde 14,2’si dijital şiddete, yüzde 13,4’ü ısrarlı takibe maruz bırakıldı.
35-44 yaş grubu en fazla şiddete uğruyor
Yaş gruplarına göre yapılan değerlendirmede, fiziksel şiddetin en çok 35-44 yaş aralığında (%14,7) görüldüğü belirlendi. Bunu yüzde 14,3 ile 45-59 yaş, yüzde 11,9 ile 25-34 yaş grubundaki kadınlar izledi. Bölgesel dağılıma bakıldığında ise Kuzeydoğu Anadolu yüzde 25,9 ile en yüksek, Ortadoğu Anadolu yüzde 8,8 ile en düşük fiziksel şiddet oranına sahip bölge oldu.
Eğitim seviyesi arttıkça şiddet azalıyor
Ekonomik şiddet, eğitim seviyesi düşük kadınlarda daha yaygın olarak tespit edildi. Okul bitirmeyen kadınların yüzde 31,8’i, ilkokul mezunlarının yüzde 18,5’i, yükseköğretim mezunlarının ise yalnızca yüzde 8,9’u ekonomik şiddete maruz kaldı.
Psikolojik şiddet gören kadınların yüzde 34’ü özel sektörde, yüzde 31,9’u kamu sektöründe çalışıyor. Ekonomik şiddet mağdurlarının yüzde 21,1’i özel sektörde, yüzde 10,6’sı ise kamuda görev yapıyor.
Son 12 ayda şiddet oranı yüzde 11
TÜİK araştırmasında son 12 aylık dönem ayrıca incelendi. Buna göre, kadınların yüzde 11,6’sı psikolojik, yüzde 3,7’si dijital, yüzde 3,2’si ekonomik, yüzde 3,1’i ısrarlı takibe, yüzde 2,6’sı fiziksel ve yüzde 0,9’u cinsel şiddete uğradı.
Son bir yılda en yüksek şiddet oranı 15-24 yaş grubundaki kadınlarda görüldü. Bu yaş grubundaki kadınların yüzde 15,2’si psikolojik, yüzde 7,3’ü dijital şiddete maruz kaldı. Evli kadınlar arasında ise psikolojik şiddet oranı yüzde 10,2 ile en düşük seviyede ölçüldü.
Şiddetin bahanesi: “Öfke kontrol sorunu”
Evli ya da birlikte olduğu erkekten fiziksel veya cinsel şiddet gören kadınların belirttiği nedenlerin başında, “erkeğin öfke kontrolü sorunu” (%21,7) geldi. Bunu yüzde 13,3 ile yetiştirilme tarzı, yüzde 13 ile maddi sıkıntılar izledi. Kadınların yüzde 47,7’si, uğradığı şiddeti kimseye anlatmadığını ifade etti.
Araştırmada, “erkeğin öfke kontrolü bahanesi” en çok 25-34 yaş grubundaki (%28,3) kadınlarda öne çıktı. “Maddi sıkıntı” gerekçesini en çok 45-59 yaş grubundaki kadınlar (%15,1), “kıskançlık” gerekçesini ise 15-24 yaş grubundakiler (%14,1) dile getirdi.
Araştırma kapsamı
TÜİK’in verilerine göre, araştırma 18 Kasım 2024 ile 31 Ocak 2025 tarihleri arasında yürütüldü. Türkiye genelinde 22 bin 110 hanede en az bir kadın bulunan örneklemden 18 bin 275 kadın ile bilgisayar destekli yüz yüze görüşmeler yapıldı.
Araştırmada, fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik ve dijital şiddet türleri ilk kez bu kadar geniş kapsamda değerlendirildi. Ayrıca, teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan dijital şiddet ve ısrarlı takip türleri de araştırma kapsamına ilk kez dahil edildi.
