Urartular’ın kutsalları arasında yer alan Meher Kapı, gizemini korumaya devam ediyor. Tuşpa’nın Akköprü ilçesinde bulunan Meher Kapı isminin Tanrı Mitra’ya dayandığı, gökyüzü, güneş ve ışık(ateş) anlamına geldiği belirtilmektedir.
VAN HABER – Van’ın tarihi güzelliklerinden bir tanesi olan Meher Kapı, tarihçilerin en temel uğrak yerlerinden bir tanesidir. Urartu döneminden kalan Meher Kapı, bir kaya tapınağı ya da açık hava kutsal alanı olarak adlandırılmaktadır.
Meher Kapı’nın kutsallığı ve önemi
Urartu krallarından İşpuini ve oğlu Menua dönemlerinde M.Ö 820–810 tarihleri arasında Tanrı Haldi adına yaptırılmış olan Meher Kapı, kalker kayalığın yontulması ile yapılmış bir inanç merkezidir. Ön cephesinin büyük bir özenle düzeltilmesiyle oluşturulan dikdörtgen biçimli kapının çevresi iki çerçeve ile sınırlandırılmıştır. 2.60 m. genişliğinde ve 4 m. yüksekliğindedir. Cam gibi düzeltilen kapının iç yüzeyine 47 satırdan oluşan çivi yazısı yazılmıştır. Tanrı listesinin başında Tanrı Haldi gelir. Daha sonra Tanrı Teişeba ve son olarak da Tanrı Şivini gelmektedir.
Meher Kapı’sı, bir nevi tanrıların protokol listesi görevini görmektedir. Tanrılar ve Tanrıçalar yan yana yer almaktadır.
Yazıtta, Urartu panteonundaki 79 tanrı ve tanrıçasının isimleri ve adanan kurbanlar ayrıntılı şekilde listelenmiştir. Ayrıca hangi tanrı veya tanrıçaya kaç kurban adanacağı da belirtilmektedir.
İlk 10 sırada kimlerin isimleri bulunmaktadır?
- Ḫaldi – Urartu’nun baş tanrısı, savaş tanrısı.
- Teişeba – Fırtına ve gök gürültüsü tanrısı (Hurri kökenli).
- Šivini – Güneş tanrısı (Hurri kökenli, Hititlerdeki Šimige ile akraba).
- Arubani – Doğurganlık ve aşk tanrıçası (Ḫaldi’nin eşi kabul edilir).
- Bagbartu (veya Bagmashtu) – Ana tanrıça.
- Huba – Bereket tanrıçası.
- Tushpuea – Su kaynaklarıyla ilişkilendirilen tanrıça.
- Dsvinina – Güneşle bağlantılı tanrı.
- Khaldi’nin farklı yerel varyantları,
- Doğa ve yerel dağ/su tanrıları – Urartu coğrafyasında kutsal kabul edilen dağlar,
