Van Gölü’nün endemik değeri inci kefali tezgâhlara döndü. Kırmızı ete göre uygun fiyatlı olan, lezzetiyle dillere destan bu mucizevi balığın en lezzetli pişirme yöntemlerini ve Van ekonomisindeki yerini araştırdık.
Van Gölü’nün eşsiz endemik türü olan İnci Kefali, tezgâhlarda bolluk ve bereketi simgeliyor. Dünyada sadece bu sodalı ve tuzlu sularda yaşayabilen ve yöre halkının en çok tükettiği lezzetlerden biri olarak bilinen inci kefali, yeniden Vanlıların büyük ilgisiyle karşılaştı.
Bu lezzet şölenine katılan tüketicilerin en çok merak ettiği soru ise belli: İnci Kefali en lezzetli nasıl pişirilir? Bu sorunun cevabını, balığın geleneksel ve modern pişirme yöntemlerini derleyerek okuyucularımız için hazırladık.
Ayrıca, ünlü balık konservecisi de geçen yıldan beri inci kefalini işleyerek bu lezzeti yıl boyu tüketicilerle buluşturuyor.
Göçten sofraya: İnci Kefali’nin yolculuğu
İnci kefalinin hikâyesi, her yıl üreme döneminde gerçekleştirdiği, suyun akışının tersine doğru yüzdüğü “tersine göç” ile başlıyor. Bu mucizevi yolculuk, Van Gölü’nü besleyen tatlı su ağızlarında (özellikle Muradiye’deki Bend-i Mahi Çayı) gözlemleniyor ve aynı zamanda Van’ın en büyük turizm değerlerinden biri kabul ediliyor.
Av yasağının bitmesiyle balıkçılar, özellikle sabah erken saatlerde ağlarını göle bırakıyor. İlk ürünler hızla şehir merkezindeki balık pazarlarına ulaşıyor.
Van mutfağında İnci Kefali: Tüketim şekilleri
Van mutfağında inci kefalinin tadını çıkarmanın en popüler yolları şunlardır:
- Kömürde Pişirme (Cevizli): En otantik ve sevilen yöntemdir. Ceviz ağacı kömüründe pişirilen balığın eti kurutulmadan, içi sulu ve dışı çıtır kalır.
- Izgara ve Tava: Balığın doğal lezzetini koruyan, pratik ve sağlıklı bir pişirme yöntemidir. Genellikle yanında soğan ve lavaş ekmeği ile servis edilir.
- Fırında Buğulama: Sebzelerle birlikte buharda pişirilerek hafif ve besleyici bir öğün alternatifi sunar.
Fiyat avantajı ve ekonomik katkısı
İnci kefali hem kent ekonomisi hem de vatandaşın mutfak bütçesi için büyük önem taşıyor.
Balıkçılık, perakende satış ve yan sektörler dahil olmak üzere yaklaşık 15 bin kişinin geçim kaynağıdır. Uzmanlar, yıllık ekonomik cirosunun milyonlarca dolara ulaştığını belirtmektedir.
Bölgede bol miktarda avlanması ve kırmızı et ile diğer deniz ürünlerine kıyasla daha uygun fiyatlı olması, Van ve çevre illerde yaşayanlar için önemli bir protein kaynağı olmasını sağlamaktadır. (Güncel piyasa verilerine göre, ilk günlerde kilogram fiyatının ortalama 100-120 TL bandında seyrettiği gözlemlenmiştir.)
Üreme dönemindeki kaçak avcılık, türün popülasyonunu ve dolayısıyla gelecek sezonun bereketini tehdit etmektedir. Bu nedenle kaçak avcılığa uygulanan idari para cezaları oldukça yüksektir.
Tarihi ve sağlık açısından değeri
İnci kefali sadece güncel bir ticari değer değil, aynı zamanda Van’ın tarihine ve kültürüne köklü bir şekilde bağlıdır. Urartu döneminden günümüze kadar bölge insanının temel besin kaynaklarından biri olmuştur.
Sağlık uzmanları uyarıyor:
İnci kefali, besin değeri açısından da oldukça zengindir:
- Omega-3 Deposu: Kalp ve damar sağlığı, beyin gelişimi ve bilişsel fonksiyonlar için hayati önem taşıyan Omega-3 yağ asitleri içerir.
- Protein ve Vitamin: Yüksek kaliteli proteinin yanı sıra D ve B12 vitaminleri açısından da zengin bir kaynaktır.
Koruma bilinci artıyor, av yasağı tartışılıyor
Av yasağı döneminde jandarma, sahil güvenlik ve tarım ekiplerinin yürüttüğü sıkı denetimler sayesinde inci kefali popülasyonunda önemli bir artış sağlandığı belirtiliyor. Ancak iklim değişikliğinin etkisiyle göç takvimindeki olası erkene kaymalar nedeniyle, bilim insanları ve bazı balıkçılar, türün daha etkin korunması için av yasağı süresinin 4 aya çıkarılması yönündeki önerileri dile getirmeye devam ediyor.
Bu sezon, av yasağının sona ermesi Muradiye’de şenliklerle kutlandı. Van halkı, “uçan balık” olarak da bilinen bu endemik değere sahip çıkmanın, sürdürülebilir bir gelecek için en önemli yatırım olduğunun bilincinde.
