Urartu Kralı Minua tarafından 2800 yıl önce inşa edilen tarihi kanal kuruyor. Edremit’te doğa çölleşiyor, yurttaşlar hayvanlarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya. Mahalle muhtarı ve köylüler, yetkililere sesleniyor: “Şamran’ı açın!”
VAN HABER – Urartular döneminden günümüze kadar uzanan ve halk arasında Şamran Kanalı olarak bilinen Minua Kanalı, artık kuraklık ve ilgisizlikle baş başa. Milattan önce 9’uncu yüzyılda Kral Minua tarafından inşa edilen kanal, bugün hem tarihi bir miras hem de yüzlerce insan ve hayvan için hayati bir su kaynağı. Ancak kanaldan su akışının kesilmesi, hem doğayı hem de bölge halkını ciddi şekilde etkilemiş durumda. Arkeolojik verilere göre kanalın gerçek adı Minua Kanalı. Milattan önce 815-785 yılları arasında Urartu Kralı Minua tarafından yaptırılan bu devasa su kanalı, Van’ın Gürpınar ilçesinden başlayarak Van Kalesi’ne kadar uzanıyor. Yaklaşık 53 kilometrelik güzergâhı boyunca çok sayıda köy ve mahalleyi besleyen bu kanal, sadece su taşımıyor; geçtiği alanlarda yeni bitki türlerinin ve su canlılarının yaşam bulmasını sağlıyor.
Son yıllarda DSİ tarafından yapılan beton kaplamalarla suyun akış gücü artırılmak istense de, orijinal yapısına zarar verildiği eleştirileri gündemde. Ayrıca kanala kirli suların karışması, yazıtların ve doğal çeşitliliğin yok olmasına neden oluyor. Yetkililerin UNESCO Geçici Dünya Mirası Listesi için yürüttüğü çalışmalar sürüyor.
Muhtar Mehmet Demir: Edremit çölleşiyor, Şamran’ı açın
Eski Cami Mahallesi Muhtarı Mehmet Demir, yaşanan su kesintisinin hem doğayı hem de bölge halkını kuraklığa sürüklediğini belirterek yetkililere şu sözlerle seslendi: “Asırlık ağaçları kurutuyorsunuz, yeşilliği öldürüyorsunuz, hayvanları susuz bırakıyorsunuz. O güzelim yeşillik çöl haline geldi. Şamran gelmiyor! Edremit’in yüzde 30’u, yüzde 40’ı su alamadı. Bütün ağaçlarımız kurudu, bahçeler kurudu.”
Demir, yaşadığı baskıyı da şu sözlerle anlattı:
“Vatandaşlar gece gündüz beni arıyor, uyutmuyorlar. Su yok, ben ne yapabilirim? Allah rızası için bu Şamran’ı açın. Bu yeşilliği, bu doğayı, Van’ın kalbi olan Edremit’in güzelliğini koruyalım. Edremit çöl oluyor. Yetkililer, neredesiniz?”
Zeki Olgaç: Keçilerim susuz kaldı, satmak zorunda kalacağım
Şamran Kanalı çevresinde keçilerini otlatan Zeki Olgaç da susuzluktan en çok etkilenenlerden. Olgaç, hayvanlarını besleyemediğini ve çaresiz kaldığını şu sözlerle dile getirdi: “Hayvanlarım susuz kaldı. Günlerdir kanaldan bir damla su akmıyor. Böyle devam ederse keçilerimi satmak zorunda kalacağım. Bu sadece benim değil, bütün köylülerin sorunu. Bu suyu bırakmaları lazım. Hayvan da, insan da susuz kaldı.”
Tarihi ve ekolojik miras tehlikede
Minua Kanalı’nın yok olması; yalnızca bir tarihi yapının değil, aynı zamanda yerel halkın yaşam kaynağının da tükenmesi anlamına geliyor. Su akışının kesilmesi, Van’daki birçok mahallenin yeşil dokusunun hızla çoraklaşmasına yol açarken; bölge halkı yetkililerden acil müdahale bekliyor.(Serhat News)
